ماهیت حساب چیست؟

23 اسفند 1397 0 552 آشنایی با حسابداری .

اگر با دو واژه ی بدهکار و بستانکار کمی ناآشنا هستید و معنی آن را درک نکرده اید؛ این مقاله بهترین جایی است که می توانید معنای آن را به طور کامل یاد بگیرید.

در سیستم های حسابداری دو- ورودی هر تراکنش کسب و کار حداقل با دو حساب ذخیره می شود. برای نگهداری اطلاعات مالی بنگاه ها به صورت سازماندهی شده، حسابداران یک سیستم ایجاد کردند که تراکنش ها را در رکوردهایی که به آن حساب (به انگلیسی : Accounts) گفته می شود، طبقه بندی کنند. هنگامی که یک سیستم حسابداری برای یک شرکت ایجاد می شود، حساب هایی که به احتمال زیاد تحت تاثیر معاملات شرکت قرار می گیرند شناسایی و لیست می شوند که به آن کدینگ حسابداری یا سرفصل حسابداری گفته می شود. بسته به اندازه و پیچیدگی عملیات های کسب و کار، کدینگ حسابداری می تواند از سی تا هزاران حساب را دربرداشته باشد.

زمانی که دو یا چند حساب درگیر در یک تراکنش مالی را شناسایی نمودید، می بایست حداقل یک حساب را بدهکار و یک حساب را بستانکار کنید. بدهکار کردن یک حساب یعنی در سمت چپ ثبت گردد و بستانکار کردن یعنی در سمت راست نوشته شود. به عبارتی بهتر؛ ماهیت حساب بدین معناست که هر تراکنش حسابداری در حالت افزایش و یا کاهش در کدام سمت یک حساب ثبت گردد. اگرسمت راست باشد، بدهکار و اگر سمت چپ باشد، بستانکار است.

به طور کلی این نوع حسابها در سمت بدهکار افزایش می باید:

- سود سهام

- هزینه ها

- دارایی

- خسارت

به طور کلی این نوع حسابها در سمت بستانکار افزایش می یابند:

- سود

- درآمد

- سرمایه

- بدهکاری

- سهام

به بدهکار و بستانکار به طور خلاصه به ترتیب "بد" و "بس" گفته می شود. در زبان لاتین نیز به بدهکاری(debit) و بستانکاری(credit) به اختصار "dr." و "cr." گفته می شود.

همچنین این که یک حساب در طی یک دوره و یا در پایان دوره در کدام سمت قرار می گیرد با توجه به ماهیت آن انتخاب می شود و مانده حساب با توجه به ماهیتِ آن حساب مشخص می شود. حسابهای دسته دارائی ماهیت بدهکار دارند و حساب های دسته بدهی و سرمایه ماهیت بستانکار دارند.

انواع ماهیت حساب:

ماهیت حساب بدهکار:

حسابهایی که رویداد افزایشی آن در سمت راست حساب به صورت بدهکار و رویداد کاهش آن در سمت چپ به صورت بستانکار ثبت می گردد. مانده ی حساب های بدهکار همیشه بدهکار و یا صفر است.

نمونه حساب های با ماهیت بدهکار: حساب های موجود در گروه دارایی های جاری، دارایی های ثابت، هزینه ها و بهای تمام شده

ماهیت حساب بستانکار:

حساب هایی که رویداد افزایشی آنها در سمت چپ به عنوان بستانکار و رویداد کاهش آن به عنوان بدهکار در سمت راست ثبت می شود. مانده ی این نوع حسابها در طی دوره ی مالی بستانکار و یا صفر است.

نمونه حساب های با ماهیت بستانکار: حساب های موجود در گروه بدهی های جاری، بدهی های بلند مدت، سرمایه و درآمد

ماهیت دوگانه:

حساب هایی هستند که می توان آنها را هم در سمت راست معادله و هم در سمت چپ معادله ی حسابداری قرار داد. رویداد افزایش و کاهش آنها در هر دو سمت راست به عنوان بدهکار و هم سمت چپ به عنوان بستانکار ثبت می شود. مانده ی این نوع حسابها می تواند بدهکار؛ بستانکار و یا صفر باشد.

نمونه حسابهای با ماهیت دوگانه : جاری شرکا

ماهیت خنثی/ بدون ماهیت/انتظامی: این نوع حسابها در طرف هیچ یک از حساب های مالی نیستند و در گزارش های مالی درج نمی شوند.

نمونه حساب با ماهیت خنثی: انتظامی

درآمد و فروش		هزینه و خرید		سرمایه		دارایی ها		بدهی ها
موقت		موقت		دائم		دائم		دائم
کاهش	افزایش	کاهش	افزایش	کاهش	افزایش	افزایش	افزایش	کاهش	افزایش
بدهکار	بستانکار	بستانکار	بدهکار	بدهکار	بستانکار	بستانکار	بدهکار	بدهکار	بستانکار