27 فروردین 1398 0 343 حسابداری انبار .
در مقاله قبل با مفاهیم حسابداری انبار و بهای تمام شده کالا آشنا شدید. در این مقاله قصد داریم تا شما را با انواع روش های محاسبه بهای تمام شده آشنا کنیم و برای هر کدام یک مثال بیان کنیم. برای دانستن انواع روش های محاسبه بهای تمام شده با لایواکانتینگ همراه شوید...
هر یک از سه مفروضات جریان هزینه (منظور FIFO، LIFO و میانگین است) می توانند در دو سیستم (یا متد) استفاده شوند:
الف) ادواری
ب) دائمی
الف) سیستم انبارداری ادواری
در این سیستم مقدار موجودی انبار، در زمان خرید محصولات از تامین کنندگان، بروز نمی شود. به جای آن، موجودی انبار به طور معمول فقط یکبار بروز می شود و یا تنظیم می شود و آن هم در انتهای سال مالی است. در طول دوره مالی حساب انبار فقط مبلغ انبار در انتهای سال مالی قبلی را گزارش می دهد.
در سیستم های انبارداری ادواری خرید محصولات در یک یا چندین حساب خرید ثبت می شود. در انتهای سال مالی، حسابهای خرید بسته می شوند و حساب انبار به اندازه ی هزینه ی واقعی کالاهای موجود در آخر سال تنظیم می شود. در سیستم های ادواری، حساب هزینه ی تمام شده کالای فروش رفته برای بروزرسانی در زمانهای خرید وجود ندارد.
به طور خلاصه در سیستم های انبارداری ادواری؛ هیچ روشی وجود ندارد که از روی حسابهای کل بتوان موجودی انبار یا هزینه ی کالا فروخته شده را بیان کرد.
ب) سیستم انبارداری دائمی
در این سیستم انبارداری، حساب انبار مرتبا بروز می شود. حساب موجودی انبار با خرید محصولات از تامین کنندگان افزایش می باید و با فروش آن به مشتریان کاهش می یابد.
در این سیستم انبارداری حساب بهای تمام شده کالای فروش رفته وجود دارد که در زمان هر فروش از محصولات بدهکار می شود. در سیستم انبارداری دائمی فروش یک کالا در دو ورودی دفتر روزنامه ثبت می شود: یکی برای ثبت فروش و نقدی و حسابهای دریافتنی و یکی برای کاهش موجودی انبار و افزایش بهای تمام شده کالای فروش رفته.
روش های ارزش گذاری موجودی
محاسبات انبارداری یا همان مفروضات جریان هزینه، جنبه ی کلیدی از سیستم انبارداری بشمار می رود زیرا شما را قادر می سازد که بهای تمام شده کالای فروخته شده (COGS) را محاسبه کنید و در نهایت به سودآوری برسید. متدهای متفاوت ارزش گذاری انبار (از جمله FIFO، LIFO و WAC) می تواند بر روی سود خالص از چندین طریق تاثیر بگذارد بنابراین انتخاب یک متد صحیح برای کسب و کار ضروری است.
مدل اولین وارده، اولین صادره (FIFO)
در این روش فرض بر این است که اقلام انبار به همان ترتیبی که خریداری یا تولید شده اند؛ به فروش می رسند. با عبارتی دیگر قدیمی ترین اقلام، اول به فروش می رسند. روش FIFO به طور گسترده ای استفاده می شود زیرا شرکتها محصولات خود را به همان ترتیب خریداری شده به فروش می رسانند بنابراین بهترین روش که جریان واقعی محصولات در کسب و کار را نشان می دهد همین روش است.
مثال روش FIFO:
برای مثال در نظر بگیرید که یک کسب و کار در دو بازه زمانی متفاوت در یک ماه؛ لباس خریده است:
100 لباس با قیمت 10هزار تومان
200 لباس با قیمت 20هزار تومان
در انتهای ماه؛ کسب و کار 50 لباس فروخته است.
با روش FIFO، زمانی که 100 لباس اول را می فروشیم؛ آن را قیمت 10هزار تومان محاسبه می کنیم.بنابراین پس از فروش 50 لباس:
COGS= (50x 10.000 FIFO) =500.000
50 لباس از خرید اول هنوز در انبار موجود است که هرکدام با قیمت 10هزار تومان هستند و 200 لباس نیز از خرید دوم باقی مانده است. بنابراین:
ارزش باقی مانده از انبار = (50x 10.000) + (200x20.000)=4.500.000
مدل آخرین وارده؛ اولین صادره (LIFO)
در مدل ارزش گذاری انبار به روش LIFO فرض بر این است که آخرین کالای خریداری یا تولید شده؛ اولین محصولی است که به فروش می رسد بنابراین دقیقا برعکس روش FIFO است. زمانی که قیمت کالاها افزایش می یابد؛ بهای تمام شده کالای فروش رفته نسبتا بالاتر است و تراز نهایی موجودی انبار پایین تر است.
مثال روش LIFO:
با توجه به مثال بالا، روش LIFO برای فروش 50 لباس، قیمت 20.000 تومان را در نظر می گیرد.
بعد از فروش 50 لباس:
COGS= (50x 20.000 LIFO) =1000.000
100 لباسی که ارزش 10هزار خریداری شده هنوز در انبار موجود است و همچنان 150 لباس از خرید با ارزش 20هزار باقیمانده است. بنابراین:
ارزش باقی مانده از انبار= (100 x10.000)+(150 x20.000)=4.000.000
روش میانگین وزنی (WAC)
با استفاده از این روش، موجودی انبار و بهای تمام شده کالای فروش رفته بر اساس میانگین هر آیتم طی یک دوره مالی محاسبه می شود. این روش زمانی استفاده می شود که یک کسب و کار تنوع زیادی در انبار نداشته باشد.
مثال روش میانگین:
بر اساس مثال بالا؛ شما 300 (100+200) لباس دارید که برای خرید کل آن 5.000.000 (100 x10.000 + 200 x20.000) پرداخت کرده اید.
بنابراین میانگین آن با تقسیم 5 میلیون بر 300 لباس بدست می آید. نتیجه 16670 تومان برای هر لباس می باشد.
پس از فروش 50 لباس:
COGS= (50x 16670 Avg.) =833.500
ارزش باقیمانده از انبار = (250 x 16670)= 4.167.500
کدام روش انبارداری قابل قبول است؟
اصول حسابداری پذیرفته شده ی همگانی (GAAP) هر سه روش متداول انبارداری یعنی FIFO، LIFO و میانگین را می پذیرد در حالیکه سامانه استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IFRS) متد LIFO را قابل قبول نمی داند. در سیستم های انبارداری رایج ایران نیز از روش LIFO استفاده نمی شود.
برای کسب و کار من کدام روش بهتر است؟
انتخاب صحیح متد انبارداری به فاکتورهای زیادی مانند اینکه شرکت شما در چه کشوری فعالیت می کند، هزینه ی محصولات شما رو به رشد است یا خیر و تنوع قیمت محصولات انبار بستگی دارد. اکثر کسب و کارها در دنیا از روش FIFO استفاده می کنند زیرا دقیق ترین تصویر از هزینه ها و سودآوری را به ما می دهد. اما روشی که بتوان آن را به صورت مطلق بهترین روش دانست وجود ندارد. بنابراین پیشنهاد می کنیم برای انتخاب بهترین روش انبارداری و تعیین بهای تمام شده کالای فروش رفته با یک حسابدار حرفه ای مشورت کنید.
منابع:
inventory-and-cost-of-goods-sold
از حسابداری بیشتر بدانید